Termijncontracten op valuta ontstonden in de beginjaren 70 van de vorige eeuw, toen toegang tot de Forex markten nog niet voor iedereen was weggelegd en het op monetair gebied flink begon te rommelen. De link tussen de Amerikaanse dollar en goud werd in Augustus 1971 doorgesneden en het systeem van vaste wisselkoersen (‘Bretton Woods’) liep op zijn laatste benen. Om handelaren de mogelijkheid te geven zich te kunnen indekken tegen de verwachte onrust op valutagebied werden deze futures in het leven geroepen.
Een termijncontract of future is een contract tussen twee partijen die zich verbinden over de levering, voorwaarden en prijs van een bepaald product. De contractvoorwaarden zijn standaard (al bestaan er ‘over the counter’ termijn contracten tussen partijen met afwijkende voorwaarden).
Termijncontracten zijn er op velerlei onderliggende waarde, zoals grondstoffen, aandelen indices, maar ook individuele aandelen, obligaties en natuurlijk ook op valuta. Termijncontracten (of futures) werden eerst voornamelijk gebruikt voor het afdekken van risico’s, maar tegenwoordig weten ook steeds meer ‘speculanten’ hun weg naar de futuresmarkten te vinden. Er zijn wel een paar zaken die un in de gaten dient te houden.
Het aangaan van een futurecontract brengt een leveringsverplichting met zich mee op het moment dat het contract afloopt, de settlement datum tegen een van te voren afgesproken prijs, de settlement price. De afwikkeling is vaak in daadwerkelijke levering (van een grondstof of een agrarisch product), maar bij sommige futures (bijvoorbeeld die op aandelen indices) vindt de settlement alleen in cash plaats.
Futurecontracten maken het mogelijk om met een beperkte inleg veel grotere posities aan te gaan, met andere woorden, ze hebben de bekende hefboomwerking. De houder van een futurecontract moet namelijk pas aan zijn verplichting te voldoen op het moment dat het contract afloopt, pas dan moet de gecontracteerde hoeveelheid van de onderliggende waarde (hier een valuta) daadwerkelijk worden betaald (tegen een een prijs welke in het futurecontract is afgesproken).
Hetzelfde geldt voor de verkoper van het futurecontract, deze heeft een leveringsverplichting van de valuta aan het einde van de contractperiode, maar niet ervoor. Dat creëert natuurlijk een probleem. Hoe weten de partijen dat ze zich aan de contractbepalingen kunnen houden?
Het is voor de koper van het contract namelijk verleidelijk om weg te lopen van de koopverplichting op termijn als de valutakoers daalt, en voor de verkoper geldt precies het tegenovergestelde.
Dit probleem wordt aanzienlijk beperkt door het feit dat future worden verhandeld op de futuresmarkt waarbij er een tussenpartij is (een clearing instituut) welke garant staat voor beide partijen. Dit gaat overigens niet buiten de contractpartijen om, deze moeten een aanbetaling doen van de contractverplichting, de zogenaamde margin.
Bij aanschaf van een future stort u deze margin (afhankelijk van de future is dit 2-20% van de contractverplichting). Deze margin is overigens variabel. Zakt de prijs van de onderliggende waarde dan zal de koper van de future margin moeten bijstorten, stijgt de prijs van de onderliggende waarde dan moet de verkoper van de future bijstorten.
Dat bijstorten van margin kan behoorlijk oplopen, wij kunnen u daar niet genoeg op wijzen. Gezien het feit dat de margin doorgaans slechts een fractie van de contractwaarde is krijgt u namelijk een grote hefboom.
Risico afdekken
Valuta futures worden traditioneel gebruikt om risico’s af te dekken in internationale handel. Als u exporteert naar een gebied met een andere valuta, bijvoorbeeld naar Amerika, en u wordt pas bij levering (over bijvoorbeeld drie maanden) betaald in die vreemde valuta (US dollars), dan kan het contract welke u vandaag afsluit heel anders uitpakken als de euro/dollar wisselkoers bij levering anders is.
Als de dollar stijgt, dan wint u extra, maar een dalende dollar gaat ten koste van uw winstmarges. Dit is betrekkelijk eenvoudig te voorkomen door middel van het afsluiten van een drie-maands termijncontract op de dollar. U verkoopt dan dollars (ter grootte van uw export contract) tegen een van te voren vastgestelde prijs in euro’s, en uw marges zijn gegarandeerd.
De future geeft u het recht de dollar te verkopen tegen een van te voren vastgestelde prijs. Als de dollar gedurende de looptijd stijgt wordt dit recht minder waard, en verliest u op uw future. Echter, u krijgt wel betaald door uw cliënt (aannemende dat deze netjes op tijd betaald), met andere woorden, u deelt wel in de winst van de dollar, en u bent verzekerd tegen verlies, want de future wordt meer waard naarmate de dollar daalt gedurende de contractperiode.
U kunt het simpel op levering laten aankomen en de dollars tegen de gegarandeerde euro prijs verkopen aan het einde van de contractperiode. Want let wel, dit zijn contracten met een leveringsverplichting, en een die de waarde van wat u als borg moet storten (de margin) vele malen overtreft. Als u zich dat te laat realiseert kan dat tot problemen leiden wanneer u niet direct aan uw verplichtingen kunt voldoen.
Futures als speculatie instrument
Maar u kunt futures ook gebruiken om te speculeren met valuta’s, al zien wij niet direct in waarom, moeten we u eerlijk bekennen. Een van de voordelen van futures op bijvoorbeeld grondstoffen is dat ze het speculeren makkelijker en goedkoper maken, en de handelaar bovendien enorme hefboom mogelijkheden bieden.
Echter,de valutamarkt is zelf al dusdanig goedkoop en toegankelijk, en biedt duizelingwekkende hefboom mogelijkheden (het valuta handelsplatform van Lynx.nl biedt u bijvoorbeeld een hefboom van 50 op valuta), dat u net zo goed (of beter) op de valutamarkt zelf terecht kunt.
Daarbij hebben futures een aantal nadelen. De markt is minder liquide vergeleken met de valutamarkt zelf. Valuta futures komen slechts in discrete contractgrootte, terwijl u op de valutamarkt vrijwel iedere gewenste hoeveelheid kunt verhandelen. Een euro/dollar future behelst bijvoorbeeld maar liefst 100.000 euro, zelfs de geringste variatie in prijs (0.0001) maakt de future $12,50 duurder of goedkoper (dit is de zogenaamde ’tick value’).
Als u het handelen met meer dan een ton tegelijk wat al te gortig vindt dan zijn er op de meest gangbare wisselkoersen, zoals euro/dollar, ook zogenaamde mini-futures met een contract grootte van 10%. Maar ook dit is nog altijd een contract van 12.500 euro.
Ook is de spread tussen bied- en laatkoers vaak groter, en zijn het contracten die aflopen (met leveringsverplichting bij afloop), waardoor het opnieuw innemen van een positie duur kan zijn.
Dit laatste is bijvoorbeeld het geval als de termijnstructuur van de futures op een betreffende valuta in ‘contango’ is, dat wil zeggen, dat futures met een latere afloopdatum duurder zijn dan dezelfde futures welke eerder aflopen. Wilt u dezelfde positie innemen dan zult u op gezette tijden aflopende goedkope futures moeten inwisselen voor duurdere futures met een langere looptijd.
Een directe positie in de valutamarkt lijkt ons wat dat betreft eenvoudiger, maar is het ook goedkoper? Lynx is de enige broker welke de mogelijkheid biedt om in valuta futures aan te gaan en is vrijwel altijd de goedkoopste broker in Nederland. Een EUR/dollar contract kost slechts $4, waarbij u een positie ter grootte van 100.000 euro inneemt. Eenzelfde positie in de forex markt is bij Lynx.nl met $4 even duur. (bron: Lynx.nl) Maar dit houdt geen rekening met eventuele tijdswaarde of door-rol kosten van de futures. Qua kosten maakt het niet veel uit, het is maar wat u het gemakkelijkst vindt.
Er zijn nog wel wat andere verschillen tussen de forex markt en de valuta futures markt. De forex markt is eigenlijk helemaal geen gecentraliseerde markt, maar een ‘over the counter’ markt die slechts bestaat uit elektronische verbindingen tussen participanten (brokers). Dientengevolge is deze dan ook vrijwel ongereguleerd, terwijl futures markten gereguleerde platforms zijn.
Dit laatste is ook noodzakelijk omdat de contracten immers leveringsverplichtingen hebben, en de market maker op de future markt zich voor beide partijen garant stelt. In feite is een future contract geen direct contract met de verkoper maar beide partijen hebben een contract met het platform (bijvoorbeeld de grootste, de Chicago Mercantile Exchange, CME).
De fysieke settlement van een contract vindt vier keer per jaar plaats, en bij de afwikkeling ervan biedt het platform bankfaciliteiten (de zogenaamde ‘agent banks’).
Geschreven door BeursProf Beleggenstips. BeursProf is een initiatief van een groep enthousiaste academici met passie voor de beurs en beleggen.
