Het vermogen om een valuta uit te geven is een belangrijk voorrecht. Als de kosten van productie geringer zijn dan wat voor de valuta kan worden aangeschaft dan verkrijgt de uitgever van de valuta een enorm voordeel (welke bekend staat met de term ‘seigniorage‘). Met de introductie van papiergeld en later met elektronisch geld zijn de ‘productiekosten’ vrijwel nihil. Vandaar dat dit belangrijke recht is voorbehouden aan de centrale bank.
De voordelen van seigniorage zijn binnen een valutagebied al groot, maar worden nog eens verveelvoudigd als de betreffende valuta ook buiten de landsgrenzen wordt aanvaard. Met name voor die valuta waar die aanvaarding vrijwel universeel is. We hebben het dan over wereld reserve valuta’s en in eerste instantie over de Amerikaanse dollar.
Amerika kan een groot gedeelte van haar import in dollars betalen. Dollars die vanuit het niets elektronisch zijn aan te maken. Er zijn eigenlijk geen andere landen met dit vermogen, iets wat Franse politici zoals Giscard d’Estaing (voormalig Minister van Financiën) en President De Gaulle al in de jaren 60 verleidde om te spreken van een oneerlijk voordeel (‘exorbitant privilege’ was de letterlijke term, vaak toegeschreven aan De Gaulle, maar afkomstig van zijn Minister van Financiën).
Overigens valt er op de voordelen wel het nodige af te dingen. Ontvangers van de Amerikaanse dollars kunnen het bijvoorbeeld beleggen in Amerikaanse activa (bankrekeningen, deposito’s, obligaties
Desalniettemin heeft Amerika een aanzienlijk voordeel met de dollar als wereld reserve munt. Echter, volgens Rickards, auteur van ‘Currency Wars: The making of the Next Global Crisis,’ die wij in een eerder artikel hebben opgevoerd, zijn de dagen van de Amerikaanse dollar als wereld reserve munt geteld. Hij ontplooit daarvoor vier scenario’s:
-
Het ‘Kumbaya’ scenario
-
Het IMF als wereldbank
-
De Gouden Standaard
-
Chaos
Investeren in valuta: Kumbaya
Dit scenario is reeds in gang gezet. Het is de langzame verschuiving van de valuta reserves van centrale banken in Amerikaanse dollars naar andere valutas en goud. De totale reserves van de centrale banken bestond in 2000 nog voor 70% uit Amerikaanse dollars. Dit is geleidelijk gezakt naar 60% in 2012. Het eindpunt is een wereld met een multi-reserve valuta systeem.
Investeren in valuta: SDR’s als alternatief van de dollar
Het IMF heeft een samengestelde valuta in het leven geroepen, de SDR (special drawing rights). Dit is een mandje van de belangrijkste valuta’s, gewogen naar economisch belang. SDR’s kunnen alleen door officiële partijen (centrale banken) worden gebruikt en zijn bij het IMF inwisselbaar voor euro’s, Amerikaanse dollars, Japanse yen’s of Britse pond sterling.
De SDR’s spelen vooralsnog geen rol in het private kapitaalverkeer, maar landen kunnen ze gebruiken om betalingsbalans verschillen weg te poetsen. In de nasleep van de financiële crisis in 2008 was er een poging de SDR’s nieuw leven in te blazen. Daar is nog niet zo heel veel uitgekomen. Mocht het vertrouwen in de Amerikaanse dollar verder dalen dan zijn SDR’s een potentieel alternatief.
Investeren in valuta: De Gouden Standaard
Rickards is een voorstander van een terugkeer naar de gouden standaard, het systeem waarbij valuta worden gekoppeld aan het edelmetaal goud. Dit systeem legt nogal wat beperkingen op aan het monetaire beleid van landen. Een eventuele terugkeer naar de gouden standaard heeft veel voorstanders. Het is echter een redelijk complexe materie en lang niet iedereen is er van overtuigd dat dit een goed idee is.
Zo zijn er bijvoorbeeld nogal wat overeenkomsten tussen de deflatoire poolwinden in het eurogebied vandaag de dag (met name in de perifere landen) en die van de gouden standaard in de jaren 30. Dit is betrekkelijk complexe materie dat een ruimere behandeling noodzakelijk maakt dan de ruimte die we hier hebben maar we beloven u dat we hier later op terug komen.
Investeren in valuta: Chaos
Het vierde scenario waarin de Amerikaanse dollar haar reservevaluta status verliest is monetaire chaos. Gezien de titel van het boek zal het niet verbazen dat Rickards dit de meest waarschijnlijke uitkomst acht. Het monetaire systeem zou plotseling ineen kunnen storten wat een crisis, vele malen groter dan die in 1987 of 2008, zou veroorzaken.
De Amerikaanse president zal worden gedwongen de ‘Internationale Emergency Economic Powers Act’ uit 1997 te activeren welke hem voorziet van schier dictatoriale economische bevoegdheden zoals, de confiscatie van alle buitenlandse goud op Amerikaanse bodem, de sluiting van financiële markten, het verbieden van export van goud en andere draconische maatregelen. Uiteindelijk zal dit uitmonden in een ‘re-boot’ van het internationale monetaire systeem in de vorm van een nieuwe gouden standaard.
We komen dus uit op hetzelfde punt als het derde scenario, de weg is alleen wel een stuk ruwer. De populaire beleggersblog ZeroHedge loopt al jarenlang warm voor dit scenario.
Geschreven door BeursProf Beleggenstips. BeursProf is een initiatief van een groep enthousiaste academici met passie voor de beurs en beleggen.
